مواضع سرهنگ قذافی رهبر لیبی در قبال سرنوشت امام  صدر

درباره سرنوشت امام صدر همواره نظرات و سخنان متفاوتی ابراز شده استد .ر سال های نخستین حادثه، مطبوعات عربی گزارش دادند که عزیز عمر شنیب سفیر سابق لیبی در اردن که در سال 1983 به جرم خیانت به کشورش فراری گردید، گفته است: امام صدر توسط قذافی به قتل رسیده است. اما عمر شنیب در یک مصاحبه مفصل تلویزیونی در تاریخ 17 سپتامبر 2002 میلادی اظهارات نوزده سال قبل خودش را پس گرفت و گفت: « یک سال و نیم قبل در نامه هایی جداگانه خطاب به محمد خاتمی رئیس جمهور ایران، عبدالحلیم خدام معاون رئیس جمهور سوریه و نبیه بری رئیس مجلس لبنان این موضوع را توضیح دادم و آنچه درباره امام صدر می دانستم برایشان شرح دادم، اما تاکنون پاسخی از آنان دریافت نکرده ام.«
در سپتامبر 1999 میلادی، خانم رباب صدر شرف الدین خواهر امام صدر اعلام کرد اخبار و گزارش های موثق امنیتی در اختیار دارد که نشان دهنده زنده بودن برادرش امام صدر و زندانی بودن وی در لیبی است. روز سه شنبه 4 نوامبر 2003 میلادی آقی سید صدرالدین صدر فرزند ارشد امام موسی صدر در شهر مقدس قم در دیدار با علما و مراجع دینی ایران اظهار داشت: « زندان های طویل المدت و مجهول یک روش جاری و متعارف رژیم قذافی است، و تازه ترین اخبار و اطلاعات دریافتی از زندانی بودن پدرم در خانه ای حکایت می کند که به شدت مراقبت و محافظت می شود، و پدرم همچنان زنده و سلامت است.«

با این توصیف، آیا دولت لیبی امام صدر را ربوده و ایشان را در بازداشت و حبس محرمانه نگهداشته است؟ بی تردید مواضع دولت لیبی و مقامات ارشدش بسیار کلیدی و سرنوشت ساز است.
در اظهارات و سخنان قذافی رهبر لیبی درخصوص علت ناپدید شدن امام موسی صدر از ابتدا تاکنون پریشان گویی و تناقضات فراوانی به چشم می خورد. قذافی در یک سخنرانی تلویزیونی در روز اول ژانویه 1984 میلادی گفت: « موسی صدر به دستور شاه ایران به لبنان رفت تا شیعیان لبنان را با اسرائیل متحد گرداند. » قذافی افزود: « شیعیان لبنان جماعتی هستند که سالیان درازی همواره در فقر و تنگدستی به سر می بردند. آنان را مجبور کردند تا با اسرائیل همکاری و ائتلاف کنند. موسی صدر که شیعیان لبنان این همه درباره او حرف می زنند، اولین هم پیمان با اسرائیل به فرمان شاه ایران بود، و شاه ایران او را به رهبری شیعیان لبنان منصوب کرده بود. صدر اصلا تابع و پیرو دستورات ساواک ( سازمان اطلاعات و امنیت کشور(  ایران بود. او شیعیان لبنان را به زور به سوی همکاری با اسرائیل و دشمنی با اعراب سوق می داد. «
سرهنگ قذافی در یک مصاحبه تلویزیونی با ماغی فرح خبرنگار شبکه تلویزیونی عربی MTV در تاریخ 4 فوریه 1997 میلادی شرکت کرد. در این مصاحبه یک چرخش بزرگ در مواضع و رفتار قذافی در قبال پرونده ناپدیدی امام صدر به چشم می خورد. قذافی در این مصاحبه گفت: « شیعیان لبنان مرا دوست دارند و من نیز آنان را دوست دارم. موسی صدر دوست صمیمی ام بود. ما او را بری حضور در جشن های انقلاب لیبی دعوت کردیم، او آمد، اما ناپدید شد، من او را ندیدم. در ایام برگزاری جشن های انقلاب هیئت ها و شخصیت هی زیادی شرکت داشتند. گویا در دیدار وی با من تاخیری روی داد، و او با ناراحتی و عجله به مسافرت رفت. در آن هنگام من بسیار ناراحت شدم و پرسیدم چرا موسی صدر رفته است؟ به من گفتند او سفر کرده است، و بعد از آن ناپدید شد، و ناپدید شدن او را با سفر به لیبی مرتبط کردند. » قذافی خواستار تشکیل یک کمیته تحقیقاتی لیبیایی- لبنانی بری تحقیق و بررسی درخصوص ناپدید شدن امام صدر شد. خبرنگار گفت: گفته می شود او به رم رفته است و لباس های وی و دو همراهش در رم پیدا شده است، اما مردم باور نمی کنند که امام صدر در یک هتل در شهر رم ناپدید شود، و بر این باورند که برخی افراد خود را به شکل امام صدر درآورده اند و با استفاده از گذرنامه وی به رم رفته اند. قذافی در این باره گفت: « ما هیچ نفع و مصلحتی در پنهان کردن موسی صدر نداریم، ما هیچ نزاع و درگیری با لبنان نداریم. » قذافی افزود: « هیچ اختلافی بین من و موسی صدر نبود، اما برخی افراد در پنهان کردن وی منافع و مصالحی دارند، زیرا می خواهند جایگاه و مقام او را تصاحب کنند. برخی از شیعیان از ناپدید شدن او خوشحال هستند، تا بتوانند جای او را بگیرند«
بعدها، براثر فشار سیاسی نیرومند دو کشور لبنان و ایران و مقاومت مخلصانه دوستداران امام صدر در سراسر خاورمیانه و جهان، تحول آشکاری در طرز برخورد و رویه قذافی نمودار شد.
قذافی در روز 31 اوت 2002 میلادی در یک سخنرانی عمومی در مراسم بزرگداشت سی و سومین سالگرد پیروزی انقلاب لیبی در شهر سبها با اشاره به موضوع ناپدید شدن امام صدر گفت: « صدر از یاران و انصار لیبی است، او یک مجاهد بزرگ و شخصیت انقلابی است، ما از او حمایت و پشتیبانی می کنیم، ناپدید شدن او یک خسارت و زیان بزرگ بری لیبی به شمار می رود. » قذافی افزود: « صدر و همراهانش پس از ورود به رم ناپدید شدند، در آن زمان، میان شیعیان و اهل سنت، مسلمانان و مسیحیان و فلسطینی ها و لبنانی ها درگیری و نزاع وجود داشت« قذافی تاکید کرد: « صدر یکی از رهبران برجسته مقاومت لبنان در برابر اشغالگری )اسرائیل ) است، او گردان هی مقاومت ( ضد صهیونیستی ) را در لبنان بنیان نهاد. ناپدید شدن او یک خسارت تلخ و دردناک به شمار می رود. صدر سمبل جنبش مقاومت ملی لبنان، و یکی از شخصیت هی برجسته امت اسلامی است. » قذافی رهبر لیبی همه علاقمندان و افراد مطلع از سرنوشت صدر را به جستجوی مشترک بری روشن ساختن ردپایی از امام صدر فراخواند. قذافی تاکید کرد که موسی صدر پس از سفر به لیبی ناپدید شده، و این موضوع همه ما را نگران و مضطرب ساخته است، و بایستی هر چه زودتر این موضوع را بررسی و حل نماییم، تا حقایق ماجری ناپدید شدن او و همراهانش آشکار گردد. «
در یک اقدام بی سابقه دیگر و در آستانه بیست و ششمین سالروز ربوده شدن امام موسی صدر، وزارت امور خارجه لیبی با صدور بیانیه ای در 31 اوت 2004 میلادی برای نخستین بار اعلام کرد:» ناپدید شدن امام موسی صدر حلقه ای در زنجیره به هم پیوسته از حوادث آدم ربایی و ترور و تصفیه حساب های شخصی میان احزاب گوناگون سیاسی و مذهبی و ایدئولوژیک درگیر با هم در صحنه مشرق عربی ( لبنان ) و در دهه هفتاد از قرن گذشته است. » بیانیه می افزاید: « لیبی هرگز در قبال این حادثه سکوت نخواهد کرد و ما به پرونده امام موسی صدر اهتمام نشان خواهیم داد. زیرا امام صدر پیش از ناپدید شدن میهمان ما بود و یکی از سران مقاومت بر ضد استعمار و صهیونیزم بود. لیبی به نیروهای درگیر در مشرق عربی اجازه نخواهد داد که بخواهند به زیان لیبی تسویه حساب های خود را انجام دهند و آنگاه از پی مسئولیت نجات پیدا کنند. سرانجام روزی باید حقایق ماجری ناپدید شدن امام صدر آشکار و فاش گردد«.
سرهنگ قذافی رهبر لیبی روز 31 دسامبر 2004 میلادی در یک گفت و گوی مستقیم و مفصل با شبکه تلویزیونی « الجزیره »، توضیحاتی درباره امام موسی صدر ارائه کرد. مجری الجزیره ابتدا از معمر قذافی پرسید، لیبی بری حل بحران لاکربی تلاش کرده است اما درباره پرونده ناپدید شدن امام موسی صدر منفی برخورد کرده است؛ از سوی دیگر شیعیان لبنان هم بر این باورند که امام موسی صدر همچنان زنده است، نظر جنابعالی چیست؟
معمر قذافی در پاسخ گفت: « ای کاش او زنده باشد و اگر کسی می داند که او زنده است به ما اطلاع دهد تا مراسم جشنی برگزار کنیم و همچون بازگشت امام غایب از او استقبال کنیم، ای کاش این اتفاق بیفتد. «
قذافی افزود: « هیچ اختلافی بین من و امام صدر نبود. امام صدر دوست من است و از او حمایت و پشتیبانی می کنیم. در آغاز دهه هفتاد نیز هنگامی که انقلاب لیبی در آغاز راه بود چند بار با من دیدار کرد، او شخص مجاهد و مبارزی بود. شیعیان در آن زمان بیش از دیگران به من نزدیک بودند. » معمر قذافی گفت: « لیبی از ناپدید شدن این مرد مقاوم متاسف است. او در زمینه دینی و عرصه رزم نادر و بی نظیر بود. با ناپدید شدن او، ما در میدان نبرد متحمل زیان بزرگی شده ایم. ای کاش زنده باشد و اگر بگویند صدر در مکانی زنده است به آن مکان حمله می کنیم و رهبری حمله را خودم به عهده می گیرم تا او را نجات دهم و این بسیار مهم است تا لیبی از این اتهام مبرا شود و ثابت کنیم که لیبی با ناپدید شدن صدر ارتباطی ندارد.»
قذافی گفت: « لیبی با کشتن موسی صدر چه منفعتی به دست می آورد؟ لیبی در هیچ نزاعی درباره موسی صدر طرف قضیه نیست و همگی می دانند که آن زمان نزاع ها و درگیری هایی در لبنان بود. شیعه، سنی، مسیحی، سوری ها، اردنی ها، لبنانی ها و عرب ها و فلسطینیان و گروه های فلسطینی و لبنانی با یکدیگر درگیر بودند و او قربانی این درگیری شده است. متاسفانه این مسئله هنگام سفر او به لیبی پیش آمد. » قذافی افزود: « اندک امیدی که در این تونل تاریک بوجود آمد پیدا شدن گذرنامه و لباس و کیف او در ایتالیا بود و دولت ایتالیا اخیرا به دولت لبنان تحویل داد«.
مجری « الجزیره » از قذافی درباره حل مسئله لاکربی و دادن غرامت بری حل این مسئله و احتمال دادن غرامت بری حل مسئله امام موسی صدر پرسید، قذافی گفت: « گمان نمی کنم خانواده امام صدر بری حل مشکل او غرامت بپذیرند. ما درباره مشکل لاکربی که به کشتن صدها آمریکایی متهم شده بودیم پول دادیم. نمی توان موسی صدر را با پول مقایسه کرد. خانواده موسی صدر و شیعیان نخواهند پذیرفت که بابت موسی صدر غرامت داده شود و مسئله حل شود و خود لیبی هم این اهانت را به موسی صدر نخواهد پذیرفت، ناگزیر باید جستجو کرد که موسی صدر چگونه ناپدید شده است«.
روز 10 ژانویه 2005 میلادی یعنی ده روز پس از انجام گفت و گوی مستقیم قذافی با شبکه الجزیره، خبرگزاری رسمی لیبی گزارش داد که دکتر علی ربیعی مشاور امنیت ملی و فرستاده ویژه آقای خاتمی رئیس جمهور ایران در طرابلس با قذافی رهبر لیبی دیدار و گفت و گو نمود و پیام کتبی رئیس جمهور خاتمی را به وی تسلیم کرد. هر چند محتوی این پیام منتشر نشده است، اما ناظران حدس می زنند که موضوع این پیام به احتمال فراوان با پرونده ناپدید شدن امام صدر ارتباط دارد.
در حال حاضر همه چشم انتظار به سر می برند تا رژیم قذافی پاسخ روشنی در این خصوص ارائه نماید. در مواضع و نظرات فوق الذکر دولت لیبی و شخص قذافی از ابتدا تا کنون پریشان گویی و تناقضاتی وجود دارد، و بدیهی است که این مطالب سوءظن و تردید دو کشور لبنان و ایران و سایر شیعیان خاورمیانه به دولت لیبی به خاطر حبس محرمانه صدر را برانگیخته است.