بنابر آنچه در معنای مرابطه بیان شد و از حدیث امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ و احادیث دیگر استفاده میشود، ظاهر میگردد که تقوا و آنچه بعد از آن ذکر کردیم ـ یعنی کیفیات سه گانه ـ همه از قسم دوم مرابطه محسوب میشوند، به این بیان که: افعال صادره از انسان در مقام ترتّب اجر و ثواب بر آنها، بر چهار قسم است:
قسم اول
کارهایی است که عنوان عبادت ندارند و از عبادتهای متعارف شرعی شمرده نمیشوند، اگر کسی بخواهد بر انجام آنها اجر و پاداش ببرد، باید در آنها قصد عبادت کند، و آنها را تحت یکی از عناوین عبادتها وارد کند، مانندخوردن و آشامیدن و خوابیدن و همة کارهایی که مباح هستند، اگر هریک از اینها مقدمه کار مستحب یا واجبی قرار گرفتند و قصد عبادت در آن شد عبادت محسوب میشود، مانند آنکه چیزی را از جهت خواهش مؤمنی یا خشنود کردن او بخورد، یا به مقدار ضرورت چیزی را از جهت مقدمه انجام واجبات بخورد. در بعضی از موارد کار مباح فضل و شرافت تبعی دارد، که بدون قصد عبادت هم اجر و پاداش دارد، مانند خوردن و خوابیدن شخص عالم که از جهت شرافت علم شرف پیدا کرده است، یا خوابیدن در ماه مبارک رمضان که از جهت شرافت ماه رمضان فضیلت پیدا کرده و ثواب دارد.
قسم دوم
کارهائی است که عنوان عبادت دارد ولی اگر در آنها قصد عبادت نشود از عبادت بودن خارج میشوند، مانند نماز و روزه و سایر عبادتها که اگر هرکدام از آنها بدون قصد قربت انجام شود عبادت شمرده نمیشود.
قسم سوم
کارهائی که خود آن کارها گرچه قصد قربت در آن نشود مطلوب و محبوب خداوند است، مانند احسان، که اگر از کافر هم صورت بگیرد پاداشی از طرف پروردگار بر آن مترتب میشود، یا در دنیا به او پاداش میدهد و یا در آخرت، گرچه با کم کردن عذاب او باشد. این قبیل کارها اگر از مؤمنی صورت بگیرد و قصد قربت هم در آن داشته باشد موجب کمال اجر و ثواب آن میگردد.
قسم چهارم
کارهایی است که در خارج و در واقع یک عمل بیشتر نیستند ولی به حسب قصد و نیت مصداق اعمال متعددی قرار گرفتهاند، مثل احسانی که به مؤمن سید عالم مضطر کند و هریک از آن عناوین را قصد کند، که در این صورت اجر و پاداش هر کدام از آنها را به طورکامل در مییابد، نظیر آن در بعضی از واجبات و مستحبات هم صورت میگیرد که در ضمن یک عمل بر اثر نیت، اعمال متعددی را قصد میکند، مانند غسل کردن که در ضمن یک غسل نیت غسلهای متعددی کند، و اجر همة آنها به او داده میشود. بنابراین، آنچه در مورد نصرت و یاری امام زمان ـ علیه السلام ـ ذکر خواد شد هرگاه از کارهای مباح باشد اگر قصد نصرت و یاری امام ـ علیه السلام ـ در آن شود، عنوان مرابطه پیدا میکند، و انجام دهنده فضیلت نصرت و مرابطه با آن حضرت را در مییابد. و اگر جمله عبادات باشد مانند تقوا و سایر واجبات الهی که بدون قصد نصرت امام ـ علیه السلام ـ هدکدام خودش عبادت است در این صورت اگر قصد نصرت و یاری هم بنماید اجر و ثواب عمل او چندین برابر میشود. و اما اموری که اصل عبادت بودن آنها در خارج به همان عنوان «نصرت امام» است، پس حکم آنها در جهت مرابطه بودن و ترتّب فضل مرابطه بر آنها، واضح است.
سه شنبه 89/9/9 |
علیرضا وصی پور
مطلب بعدی :
مقدمه و معرفی 30/07/1388