امام صدر به محض ورود به لبنان دست به اقدامات گسترده ‏اى زد و اگر چه عمق فاجعه بسیار گسترده بود ولى آن همه او را نه تنها، از تلاش وا نداشت بلکه به عزم و همت او افزود.
وى از طرفى به مقابله با فئودالها و وضعیت نابسامان اجتماعى شیعیان که در واقع آفت داخلى جامعه شیعه بود پرداخت و از طرفى با دشمنان بیرونى و قوانین ناعادلانه سیاسى لبنان و نظام طایفه‏ اى به مقابله پرداخت تا یک بار و براى همیشه لبنان را از بحران خارج نماید ذیلا به پاره ‏اى از اقدامات و فعالیت هاى اجتماعى، سیاسى، فرهنگى امام صدر اشاره مى ‏گردد:
تأسیس جامعه زنان
در لبنان و به ویژه در شهرها، جامعه را با زنان و زنان را با جامعه کارى نبوده و نیست حتى زنان در مجالس دینى و اعیاد و سوگوارى ‏ها نیز شرکت نمى ‏کردند. آنان به تمام معنى فقط به کارهاى درون خانه مى‏ پرداختند و به خوبى واقفیم که این عدم احساس مسئولیت چه بر سر جامعه اسلامى و خصوصا جامعه زنان مسلمان خواهد آورد.
آقاى صدر به محض ورود به لبنان وجود این نقیصه را دریافت و بى درنگ به اصلاح آن همت گماشت وى در نخستین سال ورودش به لبنان اعلام داشت که زنها نیز مى ‏توانند در ایام ماه مبارک رمضان به مسجد بیایند و جداگانه براى خویش مراسم نماز جماعت برپا دارند.
خانمها با شور و اشتیاق زاید الوصفى در مراسم مذهبى شرکت جستند و در کنار مراسم فوق برنامه سخنرانى و وعظ نیز براى آنان ترتیب یافت و همین مسئله نقطه عطفى در مشارکت زنان مسلمان شد و از قبل آن مؤسسات فراوانى توسط بانوان تأسیس گردید که به چند نمونه از آنها اشاره مى‏شود:
1- مدرسه پرستاران و کمک پرستاران.
2- کلاس مبارزه با بیسوادى.
3- کودکستان.
4- مدرسه نمونه براى دختران.
5- مدرسه تربیت خانه دارى و آموزش (خیاطى، کمکهاى اولیه، دفاع غیر نظامى) برنامه ‏هاى آموزشى، دینى و فرهنگى.
موسسه اخیر به نام خانه دختران (بیت الفتات) مشهور بود در همه این مؤسسات مسئله حجاب و آداب و معارف اسلامى شدیدا مورد توجه قرار گرفته و خود نمونه‏ اى از یک اجتماع زنده، پرتحرک و نمونه دینى مى ‏باشد.(16)
انجمن نیکوکاران (جمعیة البر و الاحسان)
یکى از مشکلات جامعه شیعه لبنان مسئله بیکارى و فقر بود که به چهره جامعه شیعه رنگ بدبختى و فلاکت کشیده بود و به گونه ‏اى این مسئله نهادینه شده بود که شیعیان را عین بدبختى و بیکارى و فقر مى‏ دانستند. امام موسى صدر در جهت مقابله با این پدیده زشت اجتماعى - که ریشه‏ اى بسیار دیرینه داشت و به سیاست گذارى‏ هاى گذشته باز مى ‏گشت - انجمن فوق را تأسیس کرد. این انجمن توسط یک هیئت مدیره و چند کمیسیون اداره مى ‏شد. یکى از کمیسیونها به نام کمیسیون خانواده، مأمور رسیدگى به چگونگى وضع درآمد سالانه خانواده ‏هاى محروم، مستمند و درمانده بود. این کمیسیون کار خود را پس از یک سخنرانى عمیق و جامع که از طرف امام موسى صدر ایراد شد، شروع کرد. هدف این کمیسیون مبارزه با فقر و برانداختن تکدى ‏گرى از جامعه شیعیان لبنان بود. شعار جمعیت دو حدیث بود. « شیعتنا یموتون و لا یسئلون بالکفّ، (شیعیان ما مى ‏میرند و دست گدایى به سوى کسى دراز نمى‏ کنند) و «لا تحلّ الصدقه لمتحرف و لالذى قوّة سوى قوى» (صدقه بر پیشه‏ ور و کسى که داراى بنیه ‏اى سالم و نیرومند است جایز نیست) اولین کار کمیسیون شناسایى گدایان حرفه‏ اى و مستمندان حقیقى بود و سپس براى بهبود وضع هر دو گروه فعالیتهاى پیگیرى را آغاز نمود. و براى تمامى گدایان اعم از حرفه ‏اى و حقیقى برنامه‏ ریزى و مستمرى معین کرد و فرزندان آنان را در هنرستان ‏هاى صنعتى به تحصیل واداشت. امام موسى صدر با سخنرانى ‏هاى مفصلى که ایراد کرد مردم را تربیت و از آنان درخواست کرد که به گدایان حرفه ‏اى کمک نکنند و اعانات خویش را مستقیما به صندوق‏ هاى ویژه این کار واریز نمایند. سپس مؤسسه‏ اى به نام «دار الایتام» ساخت و اطفال بى سرپرست را در آنجا نگهدارى کرده، به تعلیم و تربیت آنان پرداخت. مؤسسه‏ اى به نام «دار العجزه» پدید آورد که معلولین و درماندگان را گرد آورده، علاوه بر پرداخت مخارج آنها، حرفه و فنى مناسب به آنان مى ‏آموخت. یک مدرسه حرفه‏ اى بسیار مدرن تأسیس کرد و دانشجویان را در رشته‏ هاى صنعتى آموزش داد که بعدا به عنوان مدرسه صنعتى جبل عامل معروف شد و تحت نظر شهید چمران قرار گرفت.(17)
شهید چمران در خاطرات خود مى‏ گوید:
«... البته مدرسه‏ اى نبود که فقط در درس و تکنولوژى سرآمد دیگران باشد، بلکه مدرسه‏ اى بود که کارگاه ایدئولوژى ما به شمار مى‏ رفت. نماز جماعت و کلاس هاى ایدئولوژیک و کادرهاى سازمانى در مدرسه برقرار بود. همان اواخر که دانشجویان وارد مدرسه مى ‏شدند، با فنون مبارزاتى و جنگهاى چریکى آشنا مى‏ شدند...»
در خصوص احساس خطرى که دشمنان و رقبا از این مدرسه مى ‏کردند و آن را مورد هجوم قرار مى‏ دادند، مى‏ گوید:
«.. بارها به این مدرسه حمله کردند و با راکت و موشک این مدرسه را در هم کوبیدند یعنى نه فقط دست راستى ‏ها و اسرائیلى ‏ها این مدرسه را مورد هجوم قرار مى ‏دادند بلکه چپى ‏ها و کمونیست‏ ها و مزدوران عراق نیز چندین بار این مدرسه را مورد هجوم قرار دادند...» (18 )
مرکز تحقیقات اسلامى «معهد الدراسات الاسلامیه»
در کشور لبنان ملیتها و مذاهب گوناگون در کنار یکدیگر گرد آمده و به زندگى مشترکى پرداخته‏ اند. این ملیتها و مذاهب گوناگون پیوسته با یکدیگر در تماسند و در میان آنان مباحث مختلفى رد و بدل مى ‏شود.
امام موسى صدر با توجه به این نکته دانشجویان را به تحقیق در مسائل اسلامى و شیعى تشویق نمود تا خردمندانه درباره مسائل اسلامى به تجزیه و تحلیل پرداخته، نتایج تحقیقات خود را به جامعه اسلامى عرضه نمایند.
این مرکز از کشورهاى آفریقایى و خاورمیانه و خاور دور دانشجو مى ‏پذیرفت و در همین راستا امام موسى صدر به کشورهاى مسلمان و غیر مسلمان آفریقایى مسافرت نمود و در جهت مبادله دانشجو و مبلغ دینى با مسئولان آنجا مذاکراتى به عمل آورد. ایشان مکررا مى ‏گفتند : بر ما مسلمانان واجب است که قبل از آن که این قاره به جهان مسیحیت یا دنیاى کمونیسم بپیوندد به کمک افریقاى تشنه و نیازمند اعتقاد بشتابیم.
به پاره ‏اى از خدمات و اقدامات امام موسى صدر که در طى فعالیت ‏هاى اولیه وى به وجود آمده اشاره مى‏ کنیم. نکته حائز اهمیت آن است که تمامى مؤسساتى را که براى شیعیان لبنان تأسیس کردند براى عموم مردم و در خدمت تمامى افراد بود و سنیان و مسیحیان نیز از آن استفاده مى‏ کردند این حسن رفتار و برخورد خوش شیعیان با دیگر مذاهب موجب شده بود که پیروان مذاهب دیگر رسما در مجالس و اعیاد و سوگوارى ‏هاى شیعیان شرکت کنند و براى متصدیان این مؤسسات هیچ فرقى نمى‏ کرد که مراجعین آنان شیعه باشند یا غیر شیعه، کار اعتماد این فرقه‏ هاى گوناگون نسبت به مؤسسات شیعیان به گونه‏ اى شده بود که حتى بسیارى از سنیان و مسیحیان در امور قضایى به مراجع و محاکم شیعى رجوع مى‏ کردند و یقین داشتند که حتى اگر طرف دعواى آنان شیعه باشد مؤسسات شیعیان قضاوتى بر خلاف اخلاق و حق و حقیقت انجام نمى ‏دهند.(19)
به طور کلى یکى از شعار هاى استراتژیک امام موسى صدر آن بود که امکانات جمعیت به همه شهروندان و تمامى طوایف تعلق دارد. امام صدر تأکید داشت که ممکن است مردم از نظر رنگ ،دین و مذهب متفاوت باشند اما همه در برابر قانون انسانیت یکسان هستند. این برخورد باعث گردید که از همان ابتدا موج کمکهاى نقدى و غیر نقدى مسیحیان به سوى جمعیت سرازیر شود. و حتى پزشکان مسیحى شهر صور به طور مجانى به درمان شیعیان پرداختند.(20)
پاره ‏اى از مؤسسات دیگر
1- مرکز تفریحات سالم براى جوانان (هیئت الشباب المسلم) باشگاهى در کنار دریاى مدیترانه
2- الندوة اللبنانیه مؤسسه ‏اى است فرهنگى که فلاسفه و دانشمندان بزرگ و رؤساى کشور هاى خاورمیانه عربى در آن شرکت کرده، به بحث مى‏ پرداختند و در سایه همین مجالس سازمان خدمات اجتماعى به نام (تحرک اجتماعى) پدید آمد که این سازمان با همکارى مسیحیان و شیعیان لبنان اداره مى ‏شد که علاوه بر احداث یک صد واحد بهداشتى درمانى در سراسر لبنان و پخش دارو هاى مورد نیاز خدمات قابل توجهى نیز به مردم ارائه مى ‏داد. (21)
مجموعه اقدامات فوق و همچنین شخصیت جذاب، پرنفوذ و اخلاق پیامبر گونه امام موسى صدر باعث گردیده بود که محبوبیتى غیرقابل تصور در بین مردم لبنان کسب نماید.